Nguyên Nhân Gây Bệnh Tiểu Đường - Những Yếu Tố Nguy Cơ Bạn Không Nên Bỏ Qua

Nguyên nhân gây bệnh tiểu đường

Nguyên nhân gây bệnh tiểu đường tuýp 1

Bệnh tiểu đường tuýp 1 là một bệnh tự miễn, trong đó hệ thống miễn dịch tấn công nhầm vào các tế bào sản xuất insulin của tuyến tụy. Theo thống kê, số người mắc bệnh tiểu đường tuýp 1 chiếm khoảng 5-10% số người mắc bệnh tiểu đường.

Một số nguyên nhân chính bao gồm: 

• Di truyền: Nếu trong gia đình có người mắc tiểu đường tuýp 1, nguy cơ của bạn cũng cao hơn. Một số nghiên cứu cho thấy, các gen liên quan đến hệ miễn dịch có thể ảnh hưởng đến nguy cơ mắc bệnh.

• Yếu tố môi trường: Một số virus như Coxsackievirus, rotavirus hoặc enterovirus có thể kích hoạt phản ứng miễn dịch bất thường, làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

• Rối loạn hệ miễn dịch: Cơ thể nhầm lẫn và tấn công tế bào beta sản xuất insulin, dẫn đến thiếu hụt insulin nghiêm trọng. Ngoài ra, một số bệnh tự miễn khác như viêm tuyến giáp Hashimoto, bệnh Addison cũng có liên quan đến nguy cơ phát triển tiểu đường tuýp 1.

Nguyên nhân gây bệnh tiểu đường tuýp 2

Đây là một trong những bệnh lý mãn tính phổ biến trong độ tuổi trung niên tại Việt Nam. Bệnh có nhiều biến chứng nguy hiểm về thần kinh, mạch máu, mắt hay thận. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến bệnh như:

• Kháng insulin: Cơ thể không phản ứng hiệu quả với insulin, khiến lượng đường trong máu tăng cao. Đây là cơ chế chính dẫn đến tiểu đường tuýp 2.

• Di truyền và tiền sử gia đình: Nếu cha mẹ hoặc anh chị em ruột mắc bệnh, nguy cơ của bạn cũng cao hơn. Các nghiên cứu cho thấy, người có tiền sử gia đình mắc bệnh tiểu đường tuýp 2 có khả năng mắc bệnh cao hơn 2-6 lần so với người không có yếu tố di truyền này.

• Chế độ ăn uống không lành mạnh: Ăn quá nhiều thực phẩm chế biến sẵn, đường và chất béo bão hòa làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Các loại thực phẩm có chỉ số đường huyết cao như bánh mì trắng, cơm trắng, đồ ngọt cũng góp phần gây ra tiểu đường.

• Thừa cân, béo phì: Lượng mỡ thừa, đặc biệt là ở vùng bụng, có thể làm suy giảm chức năng insulin. Béo phì không chỉ làm tăng đề kháng insulin mà còn gây ra tình trạng viêm mạn tính, ảnh hưởng đến chức năng của tuyến tụy.

• Ít vận động: Lối sống ít vận động khiến cơ thể không sử dụng glucose hiệu quả, làm tăng đường huyết. Nghiên cứu cho thấy, chỉ cần dành 30 phút mỗi ngày để tập thể dục có thể giảm đáng kể nguy cơ mắc tiểu đường.

• Căng thẳng và rối loạn nội tiết: Stress kéo dài có thể gây rối loạn đường huyết và làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Khi căng thẳng, cơ thể tiết ra cortisol và adrenaline, làm tăng đường huyết và gây mất cân bằng nội tiết tố.

• Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS): Đây là một trong những nguyên nhân phổ biến ở phụ nữ mắc tiểu đường tuýp 2. PCOS gây ra tình trạng rối loạn nội tiết và làm tăng nguy cơ kháng insulin.

Nguyên nhân tiểu đường thai kỳ 

Tiểu đường thai kỳ là tình trạng rối loạn lượng đường trong máu ở thời điểm thai kỳ. Đây là một bệnh lý khá phổ biến và cần phát hiện sớm để điều trị kịp thời, tránh ảnh hưởng đến sức khỏe mẹ và bé. Các nguyên chính bao gồm:

• Thay đổi hormone khi mang thai: Làm giảm hiệu quả của insulin, đặc biệt là trong tam cá nguyệt thứ hai và thứ ba.

• Tăng cân quá mức trong thai kỳ: Làm tăng nguy cơ rối loạn đường huyết và đề kháng insulin.

• Tiền sử gia đình mắc tiểu đường: Nếu có người thân mắc bệnh, mẹ bầu có nguy cơ cao hơn.

• Mắc hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS): Phụ nữ bị PCOS có nguy cơ cao hơn trong việc phát triển tiểu đường thai kỳ.

Cách phòng ngừa bệnh tiểu đường

Dù nguyên nhân gây bệnh rất khác nhau, bạn vẫn có thể mắc các bệnh giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường bằng cách phương pháp sau: 

• Xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh: Hạn chế đường, tinh bột xấu và thực phẩm chế biến sẵn. Tăng cường rau xanh, chất xơ và thực phẩm giàu protein.

• Duy trì cân nặng hợp lý: Kiểm soát chỉ số BMI để tránh béo phì. Nếu bạn đang thừa cân, giảm từ 5-10% trọng lượng cơ thể có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh.

• Tăng cường vận động: Tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày giúp kiểm soát đường huyết tốt hơn. Các bài tập như đi bộ, bơi lội, yoga hoặc tập tạ đều có lợi.

• Quản lý căng thẳng: Ngủ đủ giấc, thiền và thư giãn để tránh tác động tiêu cực của stress lên sức khỏe.

• Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Đo đường huyết thường xuyên để phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường. Đối với người có nguy cơ cao, nên kiểm tra HbA1c định kỳ để đánh giá mức độ kiểm soát đường huyết.

• Hạn chế rượu bia và thuốc lá: Cả hai yếu tố này đều làm tăng nguy cơ mắc tiểu đường và các biến chứng liên quan.

Bệnh tiểu đường có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe nếu không được kiểm soát kịp thời. Hiểu rõ các nguyên nhân gây bệnh giúp bạn chủ động phòng ngừa và bảo vệ sức khỏe tốt hơn. Việc thay đổi lối sống lành mạnh không chỉ giúp ngăn ngừa tiểu đường mà còn cải thiện chất lượng cuộc sống. Hãy chia sẻ bài viết này để giúp mọi người nâng cao nhận thức về căn bệnh nguy hiểm này!